Yaratıcı Drama (16.03.2011)

Yaratıcı Drama, doğaçlama, rol oynama, vb. tiyatro ya da drama tekniklerinden yararlanılarak, bir grup çalışması içinde, bireylerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, kimi zaman bir soyut kavramı ya da bir davranışı, eski bilişsel örüntülerin yeniden düzenlenmesi yoluyla ve gözlem, deneyim, duygu ve yaşantıların gözden geçirildiği "oyunsu" süreçlerde anlamlandırılması, canlandırılmasıdır San (1991) .

Yaratıcı Drama, doğaçlama, rol oynama, vb. tiyatro ya da drama tekniklerinden yararlanılarak, bir grup çalışması içinde, bireylerin bir yaşantıyı, bir olayı, bir fikri, kimi zaman bir soyut kavramı ya da bir davranışı, eski bilişsel örüntülerin yeniden düzenlenmesi yoluyla ve gözlem, deneyim, duygu ve yaşantıların gözden geçirildiği "oyunsu" süreçlerde anlamlandırılması, canlandırılmasıdır San (1991) .

Yaratıcı drama: tiyatro ve drama tekniklerinden yararlanılarak bir grup çalışması içinde doğaçlamayı merkeze alarak gerçekleştirilen; müzik, dans, resim, heykel, edebiyat gibi çeşitli sanat dallarına ilişkin etkinlikleri bünyesinde barındırması ve çağdaş insanın sahip olması gereken yaratıcılık özelliğini geliştirerek bireye estetik bir bakış açısı sağlaması ile tümel bir sanat eğitimi alanı; farklı yetenek ve zekalara dönük etkinlikleri aynı anda bünyesinde barındırması ve daha çok duyuları hedef almasıyla yaşantı yoluyla kalıcı öğrenmenin etkili bir yöntemi; kendini gerçekleştirme yolundaki çağdaş insana, kendini, çevresini, olayları ve en geniş anlamıyla hayatı çok yönlü ve gerçekçi bir şekilde algılayarak, ihtiyaçlarını karşılama ve gizilgüçlerini gerçekleştirmesi yönünde büyük destek verişiyle etkili bir kişisel / sosyal gelişim yöntemidir .
Yaratıcı Drama Etkinliklerinde Isınma ve Rahatlama çalışmaları
Isınma ve rahatlama çalışmaları: Güven kazanma, uyum sağlama, beş duyuyu kullanma, gözlem yetisini geliştirme, bedenini ve beynini duyumsama gibi amaçlara hizmet eder, kesin kurallarla belirlenmiş olup, grup yönlendiricisi tarafından yürütülür.
Isınma çalışmaları;
a) kendini tanıma (psişik ve bedensel açıdan),
b) karşıdakini tanıma (psişik ve bedensel açıdan),
c) karşılıklı iletişim(önce ikili iletişim) kurma,
d) ikili iletişimden giderek daha çok kişili iletişim ve etkileşime geçme,
e) grup dinamiğinin doğması,
f) öykü anlatma, anıların anlatılması gibi sözellendirme çalışmaları
g) ‘oynama aşamasına geçme’ biçiminde süre gelir (San,1999).
Yaratıcı drama da özellikle ilk oturumlarda grup dinamiğine yönelik ısınma etkinliklerinin gerçekleştirilmesi önemlidir. Isınma etkinlikleri liderin amacına ve grubun yapısına göre farklı yoğunluklarda planlanabilir. Isınma etkinlikleri şu amaçlara dönük olarak gerektiğinde kullanılır:
• grubun birbirine ısınması
• grup dinamiklerinin etkili ve çabuk bir şekilde oluşturulması
• katılımcıların yaratıcı drama etkinliklerine hazır hale gelmeleri
• konuya ısınma ( konuya denk düşen bir etkinlik yada oyun )
• grupta oluşan gerginliği ve yoğun duygusal durumu dağıtmak
• katılımcıları rahatlatmak
Rahatlama için ısınma oyun ve etkinlikleri kullanılabileceği gibi gevşemeye dönük yönergeli etkinliklerde kullanılabilir.
Yaratıcı Dramada Kullanılan Bazı Teknikler
Yaratıcı drama, başta tiyatronun teknikleri olmak üzere bir çok teknikten yararlanmaktadır. Bu kitaptaki etkinliklerde, tekniğin adından çok etkinliğin açıklanmasına yer verilmiştir. Bu nedenle liderin/ öğretmenin etkinlikleri gerçekleştirirken ayrıca teknik hakkında bilgi sahibi olmasına gerek yoktur. Çünkü konu öğretmenlik formasyonudur ve yaratıcı drama grup etkinlikleri için sadece bir araç olarak kullanılmıştır. Ancak yine de bunların bazılarının şöyle bir liste halinde sıralanması özellikle ilgilenenler için bir çıkış noktası olabilir:

• Doğaçlama
• Pandomim
• Rol oynama
• Rol kartları
• Donuk imge / Hareketsiz resim (Still image)
• Gerçek an
• Geriye dönüş / flash back
• Rüya tekniği
• Dedikodu halkası
• Öykü tiyatrosu
• Eşli çalışma Tekniği / Paralel çalışmalar
• Bilinç koridoru /Duygu koridoru/ Kafa sesi
• Bölünmüş ekran
• Film fragmanı
• Forum tiyatro
• Sıcak sandalye / Kırmızı koltuk
• Rol içinde yazma
• Özel mülkiyet
• Toplantı düzenleme
• Liderin role girmesi
• Telefon görüşmeleri
• Tüm grupla drama
• Mektuplar
• Aradaki boşluk / çerçeve uzaklığı
• Görüşmeler ve sorgular

Geri Bildirim ve Değerlendirme Etkinlikleri
Her dersin, her etkinliğin sonunda mutlaka bir geri bildirim ve değerlendirme etkinliği yer almalıdır.

Zülal (ERİK) BOZDOĞAN